TRẢ GIAO BÓNG – RETURN OF TENNIS SERVE
Để trả giao bóng được ổn định thì chỉ cần nắm 3 Vấn đề cốt lõi tạo thành một Tam giác: Vị trí đứng & Tư thế đứng & Tích trữ năng lượng cho đôi chân, Bộ chân di chuyển & Lý thuyết Đế xoáy (Chân) và Mắt nhìn bóng (Mắt) và Bộ tay (Tay). Vui lòng khi thực hiện phải đầy đủ 3 yếu tố và theo thứ tự này.
YẾU TỐ 1: CHÂN
VỊ TRÍ ĐỨNG
Đứng ngay gần đường biên dọc và cách 2m đường biên ngang cuối sân [giúp bạn giữ khoảng cách với điểm nảy của cú giao bóng, từ đó bạn sẽ có thời gian để phản ứng hướng bóng được giao].
TƯ THẾ ĐỨNG
Trọng tâm hạ thấp và dồn ra trước, không được ngã người về sau [giúp bạn có thể truyền động lượng nặng hơn của cả cơ thể vào quả bóng].
Khi đối thủ gần chạm bóng, hãy bước lên, tách chân – Đây là hành động tích trữ năng lượng, theo định luật 3 newton [giúp đôi chân luôn trong trạng thái bùng nổ để di chuyển thật nhanh theo hướng bóng được giao].
TÍCH TRỮ NĂNG LƯỢNG CHO ĐÔI CHÂN (SPLIT STEP)
Split step là một cú nhảy nhỏ và tách rộng hai chân ra, sau đó bạn sẽ đạp đi theo bất cứ hướng di chuyển nào khi mà bạn thấy trái bóng bay về hướng đó. Chỉ 1 vấn đề quan trọng thôi, đó là bạn cần phải canh thời gian đúng để thực hiện cú nhảy nhỏ và tách rộng hai chân. Đó là khi đối thủ gần chạm bóng, mình sẽ nhảy lên và tách rộng hai chân ra, khi đáp xuống mình sẽ di chuyển theo hướng bóng.
BỘ CHÂN DI CHUYỂN
Nói về cột mốc để dừng lại trong di chuyển:
Trong cuộc sống, dù các bạn đi đâu thì đều đã có đích đến để làm cột mốc dừng lại, các bạn hiểu rất rõ về đích đến. Khi di chuyển trên sân tennis cũng như vậy, bạn sẽ sử dụng đôi chân của mình, để di chuyển khối cơ thể của mình, đến một vị trí nào đó làm cột mốc để dừng lại và thực hiện cú đánh.
=> Cột mốc đó chính là giữ đúng khoảng cách với điểm nảy của quả bóng:
- Theo chiều dọc là 2m, đây là khoảng cách thoải mái để quả bóng khi nảy lên không lao tới bạn quá nhanh.
- Theo chiều ngang là 1 sải tay phía trước 45 độ + 1 cây vợt, đây là khoảng cách thoải mái để quả bóng khi nảy lên không bị kẹt vào bạn.
Nói về các đường đi chính, mà bạn nên thường xuyên di chuyển trên đó:
Trong cuộc sống, để di chuyển, các bạn sẽ đi trên các tuyến đường chính, bạn thường không thể di chuyển lung tung như đi trên vỉa hè, đi đường tắt, đi ngược chiều đôi khi vẫn sẽ xảy ra, nhưng ý tôi muốn nói ở đây là các tuyến đường chính bạn thường xuyên đi, có tần suất lặp lại cao. Trong tennis cũng vậy, để di chuyển đến cột mốc bạn đã nắm rõ trong tâm trí, bạn sẽ thường xuyên di chuyển bằng các đường di chuyển chính, có tần suất lặp lại cao và cũng sẽ có đôi lúc bạn làm ngoại lệ, có thể gọi là tùy cơ ứng biến nhưng sẽ nguy hiểm hơn vì có tiềm ẩn khả năng đôi chân bạn bị chấn thương.
=> Các đường đi chính trên sân tennis đó là:
- Di chuyển tất cả vị trí trên sân bằng nhiều bước nhỏ (khi tốc độ bóng đi tới bình thường, chậm) và vài bước lớn (khi tốc độ bóng lao tới nhanh).
- Tuân thủ đường đi hình bông tuyết
- Khi bạn đã di chuyển và dừng lại tại cột mốc, bạn sẽ chọn cho mình 1 trong 2 bộ đứng ( một là bộ đứng tự nhiên nếu quả bóng nảy lên tốc độ vừa phải hoặc chậm, hai là bộ đứng mở nếu quả bóng nảy lên với tốc độ nhanh).
LÝ THUYẾT ĐẾ XOAY
Tại cột mốc:
Tưởng tượng cả cơ thể đối diện song song với lưới và đang đứng trên 1 đế xoay, cây vợt được đặt ngay tại điểm tiếp xúc tiêu chuẩn của cơ thể (mặt vợt cũng sẽ song song với lưới). Nếu bạn xoay đế xoay sang phải, bạn sẽ thấy cả cơ thể và mặt vợt của bạn ở điểm tiếp xúc tiêu chuẩn cũng sẽ đều hướng về bên phải, tương tự xoay đế xoay sang trái, bạn sẽ thấy cả cơ thể và mặt vợt của bạn ở điểm tiếp xúc tiêu chuẩn cũng sẽ đều hướng về bên trái.
=> Như vậy, kết luận như sau:
- Phía trước điểm tiếp xúc tiêu chuẩn, sẽ là vùng không gian tiếp xúc cho cú đánh chéo sân vì mặt vợt hướng về chéo sân. Điểm tiếp xúc càng xa ra phía trước và càng gần cơ thể thì góc độ đánh chéo sân càng lớn.
Ngược lại, tại điểm tiếp xúc tiêu chuẩn và phía sau điểm tiếp xúc tiêu chuẩn, sẽ là vùng không gian tiếp xúc cho cú đánh dọc dây. Điểm tiếp xúc càng xa ra phía ngang và càng xa cơ thể thì góc lệch càng lớn (nguy cơ bạn đánh bị lệch ra khỏi đường biên). Cho nên phải canh góc thật chính xác và đánh thật dứt khoác để triệt tiêu góc lệch.
YẾU TỐ 2: MẮT
Nhìn chết bóng khi quả bóng nảy lên và Xét vùng tiếp xúc đón quả bóng (không phải đánh). Cụ thể:
MẮT NHÌN BÓNG
Mắt nhìn bóng sẽ được chia ra làm 2 giai đoạn:
- Giai đoạn 1 là từ lúc quả bóng dội ra khỏi mặt vợt đối phương và di chuyển trong không gian trên cao tới khi rớt xuống chạm đất.
- Giai đoạn 2 là từ lúc quả bóng nảy lên khỏi mặt đất và lao tới điểm tiếp xúc của bạn.
Mắt làm việc tại Giai đoạn 2 sẽ dễ dàng hơn Giai đoạn 1. Cho nên chúng ta cùng thảo luận nhìn bóng tại Giai đoạn 2 trước:
MẮT NHÌN BÓNG GIAI ĐOẠN 2
Nhìn chết quả bóng khi bóng nảy lên, không nhìn về phía mục tiêu. Khi trái bóng nảy lên, chúng ta phải nhìn…nhìn liên tục ít nhất 5 lần cho đến khi mặt vợt của chúng ta chạm vào điểm 45 độ dưới tâm bóng và êm vào giữa mặt vợt thì mới thôi không nhìn nữa.
Giải thích vì sao lại phải nhìn bóng tại Giai đoạn 2:
- Vì khi quả bóng đang nảy lên, mỗi tích tắc thời gian trôi qua, nó có thể di chuyển theo một quỹ đạo khác so với quỹ đạo bạn nghĩ nó là. Chính vì thế, phải nhìn bóng liên tục để điều chỉnh đường đi cây vợt cho đến khi mặt vợt của bạn chạm đúng vị trí, và không dính cạnh.
MẮT NHÌN BÓNG GIAI ĐOẠN 1
Cùng thảo luận nhìn bóng tại Giai đoạn 1:
Nhìn bóng tại Giai đoạn 1 sẽ giúp các bạn đoán điểm rơi của quả bóng, từ đó bộ chân di chuyển đến cột mốc chính xác hơn.
Theo định luật Magnus, vì do quả bóng có độ xoáy, nên độ xoáy này sẽ uốn cong đường đi của bóng thành hình Parabol. Cho nên bạn muốn mắt nhìn tốt Giai đoạn 1 của quả bóng, bạn biết bóng sẽ bay theo quỹ đạo Parabol, bạn chỉ cần việc vẽ theo đường Parabol của quả bóng đang bay.
Như vậy, quỹ đạo parabol của Giai đoạn 1 và Giai đoạn 2 có giống nhau không ?
Giai đoạn 1, quả bóng di chuyển quỹ đạo Parabol như thế nào, thì Giai đoạn 2, quả bóng sẽ bay theo quỹ đạo gần giống như vậy, từ đó bạn có thể đoán trước được Giai đoạn 2 bóng sẽ đi theo quỹ đạo như thế nào.
Liệu mắt của bạn có yếu, hay chưa thích nghi kịp với những vật thể bay nhanh với quỹ đạo (làm mắt bạn khó theo dõi) như quả bóng tennis ?
Theo định luật vật lý Magnus, thì khi quả bóng mang xoáy theo chiều backspin hay theo chiều topspin:
- Cứ quả bóng có độ xoáy càng nhiều thì mắt càng khó đoán vì vòng xoáy làm thay đổi quỹ đạo của bóng liên tục hơn.
- Cứ quả bóng có độ xoáy vừa phải hay chậm thì mắt dễ đoán hơn vì quỹ đạo của bóng thay đổi chậm hơn.
XÉT VÙNG TIẾP XÚC DỰA TRÊN LÝ THUYẾT ĐẾ XOAY
Xét vùng tiếp xúc đón quả bóng (không phải đánh) mục đích là vì trả giao bóng theo chiến thuật cơ bản là trả chéo sân, nên bạn cần đón bóng tại vùng tiếp xúc chéo sân. Còn tại sao là đón bóng chứ không phải đánh bóng thì mời các bạn đọc tiếp, vấn đề này thuộc về yếu tố 3: Tay.
YẾU TỐ 3: TAY
Trong việc trả giao bóng, cái mà các bạn chưa tỏ nhất của yếu tố 3 không phải là bộ tay, mà là thay đổi cách suy nghĩ của các bạn về việc sử dụng bộ tay như thế nào để tiếp xúc bóng.
KHI NÀO NÊN ƯU TIÊN ĐÓN BÓNG VÀ KHI NÀO CÓ THỂ ĐÁNH BÓNG ?
Đối với Cú giao bóng đầu tiên của đối thủ:
Trên quốc tế, thì cú giao bóng đầu tiên, đối thủ sẽ làm cho quả bóng có Lực lớn hơn cú giao bóng lần hai (F = ma), nghĩa là gia tốc (a) lớn hơn dẫn đến tốc độ (v) nhanh hơn. Chính vì thế, nhiệm vụ của bạn, đối với cú trả giao bóng đầu tiên, việc đón bóng sẽ hiệu quả hơn là đánh bóng, vì nó là cách để bạn chậm lại từ trong suy nghĩ và hành động và là cách để bạn mượn lực có sẵn từ quả bóng. Đánh bóng sẽ không hiệu quả vì hai vật thể nhanh (bạn và bóng) không thể hoặc rất khó để gặp nhau, thêm lực cũng không hiệu quả chỉ làm bạn mau mất sức vì khi bạn tác động vào bóng một lượng lực, nó sẽ tác động lại bạn một lượng lực cộng với lượng lực nó đang lao tới, nghĩa là 2 đánh 1, bạn chột nó què. Đó là vì sao bạn hay đánh hụt quả bóng hoặc đánh trả bóng không có mục tiêu, hoặc bị chấn thương là vì vậy.
Đối với cú giao bóng lần hai của đối thủ:
Nếu quả bóng được giao với tốt độ bị giảm dần thì việc đánh bóng sẽ hiệu quả hơn, khi đó bạn sẽ phát thêm lực vào bóng dễ hơn mà không bị lực của quả bóng dội lại như cú giao đầu tiên. Nhưng dù gì thì tốc độ quả bóng được giao đi ít nhiều vẫn còn khá nhanh, nên bạn không được tăng tốc quá mức mà quên đi việc đón bóng.
BỘ TAY
Đối với cú giao bóng đầu tiên của đối thủ:
Để vợt gần hoặc tại điểm tiếp xúc sẽ giúp bạn đón bóng hứng dưới tâm 45 độ dễ dàng hơn so với việc bạn đưa vợt sang bên như cú đánh thuận tay và trái tay, sau đó bạn sử dụng bộ tay Nén và Cuốn với tốc độ đều, nếu quả bóng càng khó thì càng không tăng tốc [ giúp bạn có được sự ổn định trong cú trả giao bóng và cả hướng trả giao bóng của bạn], đồng thời lúc này vai sẽ tự động xoay từ ngoài vào trong kết thúc động tác.
Đối với cú giao bóng lần hai của đối thủ: bạn sử dụng bộ tay Nén và Cuốn với tốc độ nhanh hơn.
Thế nào là bộ tay Nén và Cuốn thì các bạn hãy đọc các bài kia trước tiên.
CHÂN LÝ MẶT VỢT KHI NÉN TẠI ĐIỂM TIẾP XÚC
- Hướng bóng bay dội ra thấp qua lưới: bóng sẽ rơi ngắn.
- Hướng bóng bay dội ra trung bình qua lưới: bóng sẽ rơi trung bình.
- Hướng bóng bay dội ra cao qua lưới: bóng sẽ rơi sâu.